Main menu
Αργυρός οβολός της αρχαίας Μελίβοιας με το κεφάλι της ομώνυμης Νύμφης. (Ιντζεσίλογλου Χ., 2010, σελ. 29).
Σφράγισμα με το όνομα του εθνικού Μελιβοιέων σε λαβή αγγείου μεταφοράς οίνου από την Μελίβοια (Χαρ. Μακαρόνας)
Το ότι η Μελίβοια ήταν πόλη σημαντική με ισχυρή οικονομία αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι, εκτός από χάλκινα νομίσματα, έκοψε και αργυρά, τουλάχιστον κατά τον 4ο αιώνα π.Χ 1. Τα αργυρά νομίσματα φέρουν ως εμπροσθότυπο, την κατενώπιον κεφαλή μιας γυναικείας μορφής 2, η οποία ταυτίζεται με τη νύμφη Μελίβοια 3, ενώ ως οπισθότυπο ένα κλαδί αμπέλου με δύο τσαμπιά σταφύλια και την επιγραφή ΜΕΛΙΒΟΕ. Αντίστοιχα, τα χάλκινα νομίσματα της Μελίβοιας (σε τρεις χάλκινες κοπές) είχαν ως εμπροσθότυπο την κεφαλή της νύμφης, κατενώπιον ή σε κατατομή, η οποία έφερε στεφάνι από δημητριακά ή κόμη δεμένη σφιχτά στο πίσω μέρος του κεφαλιού, ενώ ως οπισθότυπο έφερε ένα ή δύο τσαμπιά σταφύλια με την επιγραφή ΜΕΛ, ΜΕΛΙ, ΜΕΛΙΒΟΕ ή ΜΕΛΙΒΟΙΕΩΝ 4. Σε μια τέταρτη χάλκινη κοπή ο εμπροσθότυπος διαφοροποιείται, και τη θέση της νύμφης Μελίβοιας παίρνει η νεανική, στεφανωμένη με κισσό, κεφαλή του Διονύσου 5.
Η εικονογραφία των νομισμάτων με το μοτίβο του Διονύσου, καθώς και αυτό με τους καρπούς και τα φύλλα αμπέλου, παραπέμπουν σαφέστατα σε τοπική λατρεία του θεού Διονύσου, ενώ ταυτόχρονα φανερώνουν το σπουδαίο και σημαντικό ρόλο που έπαιζε στην τοπική οικονομία η καλλιέργεια της αμπέλου και η παραγωγή κρασιού. Αξίζει να σημειωθεί ότι το μοτίβο της αμπέλου με τα τσαμπιά σταφυλιού είναι κοινό στα νομίσματα όλων σχεδόν των παράκτιων πόλεων της ΒΑ Μαγνησίας αυτής της περιόδου, όπως για παράδειγμα στα νομίσματα του Ριζούντα και των Ευρυμενών.
Εντύπωση προκαλεί το παράδοξο γεγονός ότι στα μέχρι τώρα γνωστά νομίσματα της Μελίβοιας, δεν υπάρχει κάποιο εικονογραφικό στοιχείο, που να παραπέμπει στο ένδοξο μυθολογικό παρελθόν της πόλης και στον μύθο του ήρωα Φιλοκτήτη με τον οποίο η πόλη ταυτιζόταν και ήταν ευρέως γνωστή ως πατρίδα του. Αντίθετα, τον μύθο του Φιλοκτήτη, φαίνεται να οικειοποιείται, τουλάχιστον στην εικονογράφηση των νομισμάτων, το κοντινό Ομόλιο 6 το οποίο όμως δεν αναφέρεται από τον Όμηρο. Γενικά τα νομίσματα της Μελίβοιας θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν κοινότυπα αφού τόσο η απεικόνιση μιας νύμφης, όσο και η εικόνα του τσαμπιού με τα σταφύλια αποτελούσαν συνηθισμένα μοτίβα για την περιοχή της Θεσσαλίας.
Η ενασχόληση των κατοίκων της περιοχής με την αμπελοκαλλιέργεια και την παραγωγή και εμπορία του οίνου, η οποία διαδραμάτιζε και συνεχίζει να διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στην οικονομία της περιοχής μέχρι και σήμερα 7, φανερώνεται και από την ανεύρεση μιας ενσφράγιστης λαβής αμφορέα από τη Μελίβοια που βρέθηκε στην αρχαία Πέλλα 8. Όπως αναφέρει ο Ακαμάτης, «η παραγωγή ενσφράγιστων αμφορέων στην πόλη της Μελίβοιας είναι βέβαιη, αφού στηρίζεται σε μια τουλάχιστον καταγραφή του εθνικού ΜΕΛΙΒΟΙΕΩΝ σε λαβή από τις παλιότερες ανασκαφές της Πέλλας, και επιβεβαιώνεται και με δεύτερο παράδειγμα από τις πιο πρόσφατες ανασκαφές στην αγορά της Πέλλας».
Βασίλης Καραχρήστος
Msc Αρχαιολόγος -
Α.Ι.Θ.Σ.