Η θέση της Μαγνητικής πόλης Σπάλαυθρα προσδιορίζεται στις ΒΔ ακτές του Παγασητικού Κόλπου, στην περιοχή του σημερινού δημοτικού διαμερίσματος του Χόρτου.
Το όνομα της πόλης «Σπάλαυθρα» παραδίδεται από επιγραφές και από τον Ψευδο-Σκύλακα, σύμφωνα με τον οποίο τα Σπάλαυθρα βρίσκονται μακριά από την Ιωλκό και συνόρευαν στα νοτιοανατολικά με την Ολιζώνα και στα βορειοδυτικά με την Κορόπη και τις Κορακές 1. Επίσης αναφέρονται και τα τοπωνύμια «Σπαλέθρη» και «Σπαλάθραν» 2. Το εθνικό «Σπαλαθρεύς» μαρτυρείται από επιγραφές των Ελληνιστικών χρόνων, όταν τα Σπάλαυθρα είχαν συνοικισθεί στη Δημητριάδα 3.
Αρχαία λείψανα οικιών, πιθανώς ναϊκού οικοδομήματος, καθώς και κιβωτιόσχημοι τάφοι κλασικών χρόνων έχουν ανασκαφεί στην περιοχή ανατολικά του σύγχρονου οικισμού του Χόρτου, στο λόφο «Χορτόκαστρο» όπου βρίσκεται η εκκλησία του Αγ. Νικολάου 4. Το 1931 ανασκάφηκε τμήμα παλαιοχριστιανικής βασιλικής (ψηφιδωτό) στην οικία Τσούγκου. Επίσης, έχει ανασκαφεί το 1977 τμήμα νεκροταφείου κλασικών χρόνων στο κτήμα Αγγελίνη-Χατζηνίκου. Διάσπαρτοι λίθινοι κιβωτιόσχημοι τάφοι έχουν εντοπισθεί στους ελαιώνες βόρεια του σύγχρονου οικισμού. Η παρουσία της πόλης Σπάλαυθρα στα ελληνιστικά χρόνια τεκμηριώνεται από επιγραφή που μαρτυρεί την ύπαρξη ιερού αφιερωμένου στην Αρτέμιδα Σώτειρα 5. Στην ίδια επιγραφή ανεφέρεται ο Λυσίας που μαζί με άλλους έξι Σπαλαυθραίους έφτασαν από τη Δημητριάδα στα Σπάλαυθρα, όπου διατηρούσαν εκτάσεις γης. Επίσης, πάνω στο δρόμο προς τη Μηλίνα, το 1964, ερευνήθηκαν δύο τάφοι του 4ου αι. π.Χ., καθώς και τμήμα παλαιοχριστιανικής βασιλικής 6. Επίσης, μια ενεπίγραφη επιτύμβια στήλη βρέθηκε στην αυλή ενός σπιτιού στο Χόρτο.
Βασιλική Αδρύμη-Σισμάνη,
Δρ. Αρχαιολόγος
Επίτιμη Διευθύντρια ΥΠ.ΠΟ.Τ.