Πειρασία - Arcgaeological Atlas of Thessaly

Πόλη της Θεσσαλιώτιδας. Για τη θέση της υπήρχαν διάφορες προτάσεις. Κατά τον  Stählin  βρισκόταν στην περιοχή  του ποταμού  Ενιπέα και αποτελούσε συνοριακή πόλη της Θεσσαλιώτιδος προς την Περραιβία 1. Ο Παπαχατζής την τοποθετούσε στην βορειοανατολική Θεσσαλιώτιδα, νοτιότερα του Βλοχού και βορειότερα του Παλαμά  και της απέδιδε το προθεσσαλικό όνομα Αστέριον 2. Ο Decourt την τοποθέτησε στον αρχαιολογικό χώρο του σύγχρονου οικισμού της Συκεώνας 3. Ένα όμως επιγραφικό τεκμήριο  σε κεραμίδα στέγης με τα γράμματα ΠΕΙΡΑΣΙ 4, που βρέθηκε στον αρχαιολογικό χώρο Ερμητσίου νομού Καρδίτσας,  έδωσε την ακριβή θέση της πόλεως 5.
 

Το όνομά της εμφανίζεται στον Απολλώνιο τον Ρόδιο:
«ἤλυθε δ᾽ Ἀστερίων αὐτοσχεδόν, ὅν ῥα Κομήτης
γείνατο, δινήεντος ἐφ᾽ ὕδασιν Ἀπιδανοῖο
Πειρεσιὰς ὄρεος Φυλληίου ἀγχόθι ναίων,
ἔνθα μὲν Ἀπιδανός τε μέγας καὶ δῖος Ἐνιπεύς
ἄμφω συμφορέονται, ἀπόπροθεν εἰς ἓν ἰόντες.»  6

Απλή αναφορά των Πειρασιών υπάρχει επίσης στον Τίτο Λίβιο μεταξύ των πόλεων που κατέστρεψε ο Φίλιππος Ε΄ για να μην πέσουν στα χέρια του Σελευκίδη Αντίοχου Γ΄ : «Haec etiam facienti Philippo acerba erant, sed e terra mox futura hostium corpora saltem eripere sociorum uolebat. Ita euastata oppida sunt Phacium Piresiae Euhydrium Eretria Palaepharsalus.» 7 Το εθνικό όνομα αναφέρεται στο Θουκυδίδη, όταν έστειλαν βοήθεια οι Θεσσαλοί στους Αθηναίους το 431 π.Χ. κατά την πολιορκία των Αθηνών από τον Λακεδαιμόνιο βασιλιά Αρχίδαμο σύμφωνα με την μεταξύ τους παλαιά συμμαχία: «ἡ δὲ βοήθεια αὕτη τῶν Θεσσαλῶν κατὰ τὸ παλαιὸν ξυμμαχικὸν ἐγένετο τοῖς ᾿Αθηναίοις, καὶ ἀφίκοντο παρ' αὐτοὺς Λαρισαῖοι, Φαρσάλιοι, [Παράσιοι], Κραννώνιοι, Πυράσιοι, Γυρτώνιοι, Φεραῖοι. ἡγοῦντο δὲ αὐτῶν ἐκ μὲν Λαρίσης Πολυμήδης καὶ ᾿Αριστόνους, ἀπὸ τῆς στάσεως ἑκάτερος, ἐκ δὲ Φαρσάλου Μένων· ἦσαν δὲ καὶ τῶν ἄλλων κατὰ πόλεις ἄρχοντες.» 8  Επιγραφή του 360 - 359 π.Χ. από το μεγάλο πανελλήνιο ιερό των Δελφών αναφέρει ότι οι Πειρασιείς έδωσαν χρήματα για την επιδιόρθωση του ναού του Απόλλωνα 9.
Η Πειρασία εξέδωσε νομίσματα περίπου το 400-344 π.Χ.  Οι δύο κοπές είναι αργυρές στον εμπροσθότυπο εικονίζεται κεφαλή Αθηνάς, στον οπισθότυπο ιππέας προς τα δεξιά και αναγράφεται η λέξη ΠΕΙΡΑΣΙ ή ΠΕΙΡΑΣΙΩΝ. Η τρίτη έκδοση είναι χάλκινη του πρώτου μισού του 4ου αιώνα π.Χ. Στον εμπροσθότυπο εικονίζεται κεφαλή Αθηνάς με κορινθιακό κράνος προς τα δεξιά και στον οπισθότυπο η Αθηνά Πρόμαχος προς τα δεξιά 10 .
Εκτός από τη λατρεία της  Αθηνάς, που απεικονίζεται στα νομίσματα της Πειρασίας, στο Ερμήτσι βρέθηκε αναθηματική στήλη με αναφορά στους μεγάλους θεούς «Θεόδοτος Εὐαγόρου καὶ Φυλάκα Δημοκράτους Θεοῖς Μεγάλοις χαρισστήρια» 11.
Στον κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο Ερμητσίου έχουν εντοπισθεί πολλές αρχαιότητες.  Στον κόμβο Ερμητσίου – Παλαμά της νέας οδού Παλαμά - Λάρισας αποκαλύφθηκαν για πρώτη φορά αρχιτεκτονικά λείψανα της μέσης εποχής χαλκού,  από τα οποία δύο ανήκουν σε αψιδωτά κτίρια 12. Ακόμη  οι σωστικές ανασκαφές στο σύγχρονο οικισμό έφεραν στο φως  ευρήματα της ύστερης εποχής χαλκού, της πρωτογεωμετρικής 13 και αρχαϊκής εποχής 14. Αποκαλύφθηκαν ακόμη αποσπασματικά διατηρημένα τμήματα τοίχων, πηγάδια κατασκευασμένα με πήλινους αγωγούς, αποθέτης, αποθηκευτικοί πίθοι και άφθονα μικρά ευρήματα και νομίσματα 15 κλασικών και ελληνιστικών χρόνων.  Από κάποιο δημόσιο κτίριο της πόλης πρέπει να προέρχεται η  κεραμίδα με σφράγισμα «[δα]μ̣όσιον» που βρέθηκε στο σύγχρονο οικισμό 16.

Έλσα Νικολάου
Αρχαιολόγος.
Αναπληρώτρια Προϊσταμένη Α.Ι.Θ.Σ.