Main menu
Η ομώνυμη αρχαία πόλη της Περραιβίας τοποθετείται απ’όλους τους μελετητές στην ίδια θέση που είναι κτισμένη σήμερα η Ελασσόνα 1. Απόδειξη αποτελεί και η αδιάκοπη χρήση του ονόματός της. Δυστυχώς όμως, τα σωζόμενα λείψανα της αρχαίας Ολοσσώνας είναι σχεδόν ανύπαρκτα, λόγω ακριβώς και της διαχρονικής της κατοίκησης. Η πόλη θεωρείται από πολλούς ως πρωτεύουσα της Περραιβίας και έδρα κοπής των νομισμάτων του Κοινού των Περραιβών, του βορειότερου περίοικου έθνους των Θεσσαλών.
Στα χρόνια της μακεδονικής κυριαρχίας δεν παίζει σπουδαίο ρόλο, μιας και δεν αποτελεί οδικό κόμβο, αφού ο κύριος οδικός άξονας για Μακεδονία και Θεσσαλία αντίστοιχα ακολουθούσε τη μέση κοιλάδα του Τιταρήσιου (Ποταμιάς) και την Περραιβική Τρίπολη και άφηνε έξω (στα ανατολικά) την Ολοσσώνα, που βρίσκεται στις νοτιοδυτικές υπώρειες του Κάτω Ολύμπου. Στους ρωμαϊκούς χρόνους η επικράτεια της πόλης επεκτάθηκε αρκετά προς τα ανατολικά, όπως μας αφήνει να συμπεράνουμε μία λατινική επιγραφή της εποχής του Τραϊανού με την οποία καθορίζονται τα όρια ανάμεσα στην Ολοσσώνα και το μακεδονικό Δίον 2.
Η ακρόπολη της αρχαίας πόλης τοποθετείται στο ύψωμα «Φρούριο», που βρίσκεται βόρεια/βορειοδυτικά της Ελασσόνας, επάνω στο οποίο κτίστηκε το μοναστήρι της Παναγίας Ολυμπιώτισσας και συγκεκριμένα στο πλάτωμα βόρεια του μοναστηριού, όπου ο Αρβανιτόπουλος αναφέρει την ύπαρξη καταλοίπων από το βόρειο τείχος της ακρόπολης. Η κάτω πόλη εντοπίζεται στην περιοχή της συνοικίας «Βαρούσι», δηλαδή στη δεξιά όχθη του Ελασσονίτικου, ενώ στην αριστερή όχθη απλώνονται τα νεκροταφεία, από τα οποία ανασκάφθηκαν τάφοι της Εποχής του Σιδήρου. Από την Ελασσόνα προέρχονται ψηφίσματα, αναθηματικές, απελευθερωτικές και επιτύμβιες επιγραφές, που βρίσκονται εντοιχισμένες στη Μονή της Ολυμπιώτισσας ή είναι συγκεντρωμένες στην Αρχαιολογική Συλλογή της πόλης. Στην τελευταία φυλάγεται μια σημαντική επιγραφή 3 για την ιστορία της περιοχής, που χρονολογείται ανάμεσα στο 375 και το 350 π.Χ. και περιέχει ένα κατάλογο περραιβικών πόλεων, όπου αναφέρονται κατά σειρά οι Ολοσσών, Φάλαννα, Μύλαι (σημερινό Δαμάσι), Χυρετίαι (Δομένικο), Ερεικίνιο (Βλαχογιάννι), Μάλλοια (Παλαιόκαστρο), Μονδαία (Λουτρό) και Γόννοι. Φυσικό είναι να μην αναγράφονται οι πόλεις της Περραιβικής Τρίπολης (Άζωρος, Πύθιο, Δολίχη), αφού είχαν περιέλθει την περίοδο της επιγραφής στην εξουσία των γειτόνων Μακεδόνων υπό τον Αμύντα Γ΄.
Φώτης Ντάσιος
Αρχαιολόγος Α.Ι.Θ.Σ.